Avukat Dilay Şen Doğan

Avukat
Dilay Şen Doğan

Yine araştırma ile elde edilen sonuç her zaman ekonomik bir fayda sağlamazken; know how’da amaç ekonomik bir menfaat sağlanmasıdır.

3. Franchising Sözleşmesi

Franchising, Fransızca bir kelime olan ve serbest bırakma, vergi ve resimlerden muaf tutma anlamına gelen "Affranchir" kelimesinden gelmiştir. Buna karşılık, literatürde franchising İngilizce olarak kullanılmakta ve köken itibariyle "Franchise" kelimesinden gelmekte olup kelimenin en yakın Türkçe karşılık ise "imtiyaz/ayrıcalık verme" olarak ifade edilebilir. İmtiyaz verme "Franchise" kelimesi ile ifade edilirken, franchising ise sistemin bütününü diğer bir ifadeyle imtiyaz verme ile ortaya çıkan sistemi tanımlamaktadır³³

Avrupa Franchising Federasyonu, franchisingi şu şekilde tanımlamaktadır46: “Franchising, hukuken ve ekonomik olarak birbirinden bağımsız, ancak yakın ve sürekli işbirliğine dayalı işletmelerin, franchise veren ve onun bağımsız franchise alanları, mal ve/veya hizmet ve/veya teknoloji pazarlamasına yönelik bir sistemdir ki, bu sistemde franchise veren kendi bağımsız franchise alanına, franchise verenin öngördüğü şekilde bir işletme kurma hakkını ve yükümlülüğünü yüklemektedir. Bu hak, yazılı bir şekilde ve bu amaca yönelik olarak bağıtlanmış franchise anlaşmasının hükümleri çerçevesinde bağımsız franchise alanı doğrudan veya dolaylı bir finansal yükümlülük karşılığında franchise verenin markasını, ve/veya işletme adını, ve/veya hizmet markasını, know-how’ını, işletme ve teknik metotlarını, uygulama yöntemini ve diğer fikri veya sınai haklarını, ticari ve teknik anlamda sürekli destekleme şartıyla birlikte kullanma yetkisini ve görevini vermektedir.”³⁴.

Franchise sözleşmesi, sürekli bir borç ilişkisi doğurur. Taraflar sözleşmeden doğan edimlerini, bir defada değil, sözleşme süresince sürekli olarak veya belirli aralıklarla yerine getirirler. Bu sözleşmede, franchise alanın satışı artırma yükümlülüğü, franchise verenin ise yardım etme, sınai hakları ve muhtemel know how’larını kullandırma ve tavsiyelerde bulunma yükümlülüğü, sözleşme süresinde devam eder. Sözleşmenin sürekli bir borç ilişkisi doğurması sözleşmenin asli bir unsurunu ihtiva eder ³⁵.

Franchise verenin, franchise alana, ismi, markayı, sınai hakları ile birlikte sözleşme kapsamında olan know how’larını da vermesi iki sözleşmenn ortak noktasını oluşturmasına ragmen; know how sözleşmesi ile franchising sözleşmesi arasında önemli farklar vardır. İlk olarak, franchising sözleşmesinin amacı, sözleşme konusu malların üçüncü kişilere satılması yoluyşa kazanç elde edilmesi iken; know how sözleşmesinde amaç, bilgi ve tecrübelerin karşı tarafa aktarılmasıdır. Sözleşme ile güdülen ekonomik menfaat, üçüncü kişiler araya girmeksizin doğrudan sözleşmenin karşı tarafından elde edilir³⁶.

Know how, franchising sözleşmesinin asli bir unsuru değildir. Know how olmaksızın da franchising sözleşmesi yapılabilir. Franchising sözleşmesinde know how da devrediliyorsa, know how’ a ilişkin kurallar burada da uygulanır. İki sözleşmeyi ayırt etmek için sözleşmelerin amacı dikkate alınmalıdır³⁷.

Sayfa 9. için